Straatintimidatie

Een algemene definitie van straatintimidatie is een ongewenste fysieke, verbale of non-verbale toenadering die plaatsvindt in de openbare ruimte.

Onder straatintimidatie vallen:

• Sissen;
• Nafluiten;
• Staren;
• Naroepen;
• Achternalopen;
• Betasten;

Vaak is de aanleiding van het ongewenste gedrag iemands geslacht, religie, seksuele geaardheid of een beperking.

Als de intimidatie seksueel getint is, spreken we ook wel van seksuele (straat-)intimidatie. Dit is vaak gericht tegen meisjes, vrouwen en LHBTIQ+ personen. Onbekende mannen maken seksueel getinte opmerkingen of gebaren, of blijven vrouwen achtervolgen op straat. Zij vragen meerdere keren en soms agressief of ze seks willen. Voor sommige vrouwen zijn opmerkingen als ‘hoer’, ‘hey schatje’ of ‘psst meisje’ opmerkingen die ze dagelijks op straat horen. Dit kan erg intimiderend zijn en geeft bij sommigen een onveilig gevoel.

Om straatintimidatie te voorkomen kiezen vrouwen er daarom soms bewust voor, om zich anders te kleden. Ook vermijden ze bepaalde plekken. Dat beperkt ze dus in hun vrijheid. Daarom is seksuele intimidatie strafbaar per 1 juli 2024. Heeft u dit meegemaakt? Doe dan aangifte bij de politie. Is het net gebeurd en is de dader nog in de buurt, of bent u in gevaar? Bel dan 112. Is de politie niet direct nodig, bel dan 0900-8844.

De publiekscampagnes moeten mensen bewuster maken, en laten begrijpen wat de gevolgen van straatintimidatie zijn. Ook willen we dat iemand die in de buurt staat of loopt (een omstander) in actie komt. Dat kan door zich te laten horen of zich uit te spreken.

• Van 2 tot 15 september 2024 was de campagne “IK sta op tegen straatintimidatie”. Op sociale media en op verschillende plaatsen in Zaanstad hingen posters. Daarop kon u zien, hoe u omstanders, slachtoffers en daders kunt aanspreken. Op de posters stonden ook plaatsen in Zaanstad, waar mensen in verhouding veel straatintimidatie ervaren. Die plaatsen zijn het centrum van Zaandam, station Krommenie-Assendelft en sportclubs.

• Van 15 oktober 2024 was landelijke Ben je oké campagne te vinden in de uitgaansgelegenheden in Zaanstad. De Ben je oké?-campagne heeft als doel dat omstanders ingrijpen. Dat kan met een eenvoudige vraag: Ben je oké? . Uit onderzoek blijkt dat deze vraag het meest succesvol is. Dan beschuldigt u niemand en helpt u een ander op een moeilijk moment. Ook als blijkt dat er niets aan de hand is.

• Op 5 maart 2025 begon een campagne via social media. Hier zetten we onder andere filmpjes in. Daarin gaven we uitleg wat u moet doen, als u of iemand anders te maken krijgt met straatintimidatie.

• Vanaf 22 september 2025 begint een nieuwe campagne. Hierin stelt Zaanstad zich nog harder op tegen straatintimidatie. In het weekend van 27 en 28 september is op de volgende plaatsen een VR Experience: 27 september 11:00 – 14:00 uur bij het Kaaikhof in Assendelft en 28 september 11:00 – 14:00 uur tegenover de Zara op de Gedempte Gracht in Zaandam.

Hier leest u meer over verschillende activiteiten en partijen met wie we samenwerken om straatintimidatie onder de aandacht te brengen.

• Samenwerking met scholen en jongerenwerk
  In samenwerking met HALT, Confro, jongerenwerk en onderwijsinstellingen organiseren we gesprekken op scholen. Jongeren gaan hierin met elkaar in gesprek over grenzen, respect en sociale veiligheid.
  
• Training voor handhavers
  Handhavers volgden een training om straatintimidatie beter te herkennen en hoe ze moeten reageren. Ook was er aandacht voor de nazorg van het slachtoffer.
  
• Plaatselijke samenwerking en netwerkbijeenkomsten
  Zaanstad werkt nauw samen met andere organisaties en gemeenten. Tijdens netwerkbijeenkomsten delen we ervaringen. Ook stemmen we acties af, zodat we samen sterker staan.
  
• Tutorial video’s
  Via platforms als Instagram en Snapchat zijn korte video’s verspreid. Daarin leggen we uit hoe straatintimidatie eruit kan zien. Ook laten ze zien hoe u kunt reageren als u ziet dat iemand geïntimideerd wordt.
  
• VR Experience
  Via realistische beelden kunnen bezoekers ervaren hoeveel impact straatintimidatie heeft.

Straatintimidatie kan een groot effect hebben op, hoe veilig u zich voelt. U staat er niet alleen voor. Praat erover met iemand die naar u luistert en u verder kunt helpen. Via Slachtofferhulp Nederland  kunt u anoniem chatten met een medewerker, of telefonisch contact opnemen. Samen kijken jullie wat u nodig hebt. Dat kan een luisterend oor zijn of een advies of hulp bij het doen van een aangifte. Hier vindt u een paar tips over wat u kunt doen als u te maken krijgt met straatintimidatie

TIP 1: Spreek uw vrienden aan op hun gedrag

Ziet u dat een vriend iemand intimideert? Bijvoorbeeld door te sissen, te fluiten of iemand na te lopen? Spreek dan uw vriend hierop aan. Zeg iets als: ‘Dat kan bedreigend overkomen’ of ‘Misschien voelt diegene zich hierdoor ongemakkelijk’. Maak duidelijk dat dit niet stoer is. Ook kan het anderen een onveilig gevoel geven.

TIP 2: Begrijp wanneer en hoe u iemand aanspreekt

Denk vanuit de persoon die u aanspreekt. Vraag u af hoe uw gedrag op die persoon overkomt. Probeer sociale signalen te herkennen! Voelt diegene zich ongemakkelijk of keert hij/zij zich van u af? Respecteer grenzen. Een duidelijk ‘nee’ of afwijzing is altijd een teken om te stoppen.

TIP 3: Betrek het slachtoffer, zodat het niet alleen is

Ziet u dat iemand, iemand anders lastigvalt. Laat merken dat de persoon niet alleen is. Zeg bijvoorbeeld vriendelijk ‘Hé, ik ken u toch van …?’ Zo verplaatst u de aandacht en breekt u de situatie open. Als u zelf niet durft in te grijpen, zoek dan anderen die kunnen helpen.

TIP 4: Maak uzelf zichtbaar en vraag om hulp

Maak uzelf zichtbaar en vraag om hulp. Voelt u zich onveilig? Maak geluid en zorg dat mensen zien dat er iets aan de hand is. Loop een winkel, restaurant, of andere drukke plek binnen en vraag om hulp. Betrek als dat mogelijk is omstanders erbij. Dat kan door een duidelijke vraag te stellen. Een vraag die u kunt stellen is: ‘Kan ik hier even staan? Die persoon maakt me ongemakkelijk’.

TIP 5: Geef uw grenzen aan:

Geef uw grenzen aan. Grenzen aangeven kan lastig zijn, vooral als u bang bent dat de situatie uit de hand loopt. Toch zijn er manieren om uw grenzen duidelijk aan te geven. Dat kan zonder dat de situatie verder uit de hand loopt. Gebruik een vaste en kalme toon. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik voel me hierdoor ongemakkelijk’. Of: ‘Ik wil dat u mij met rust laat’. Dit maakt duidelijk wat uw grens grenzen zijn, zonder dat u de ander uitdaagt.

Daarnaast kan het helpen om fysiek signalen te geven. Dat kan bijvoorbeeld door weg te kijken of uw lichaam weg te draaien. Zo laat u zien u geen contact wilt. Als de persoon niet stopt, geef dan nogmaals uw grens aan. Bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Ik heb al gezegd dat ik wil dat u mij met rust laat’. Deze herhaling versterkt uw boodschap.

Vermijd daarbij excuses of verontschuldigingen. Zeg liever niet: ‘Sorry, maar ik voel mij ongemakkelijk’. Dit kan namelijk de indruk wekken dat u toegeeft. Blijf direct en zelfverzekerd. Zo geeft u duidelijk aan dat de ander uw ruimte en grenzen moet respecteren.

TIP 6: Zorg voor een veilige en inclusieve ruimte

Bent u bijvoorbeeld horecaondernemer of winkelier? Zorg voor een veilige en inclusieve ruimte. Dat helpt om straatintimidatie tegen te gaan. Geef een duidelijk signaal af dat u (straat)intimidatie niet accepteert en dat iedereen welkom is.