Stelregels Klimaatbestendige nieuwbouw
In de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie 2021-2026 beschrijft de gemeente hoe we Zaanstad kunnen voorbereiden op een veranderend klimaat. Een van de onderdelen hierin is hoe we gebouwen kunnen aanpassen aan de gevolgen hiervan. Hier kunnen we in het ontwerp van nieuwbouw al rekening mee houden. Denk aan maatregelen om ervoor te zorgen dat een gebouw niet te heet wordt in de zomer. En hoe we woningen van goede isolatie, maar ook ventilatie kunnen voorzien. Dit draagt bij een aan lagere energierekening en een comfortabel binnenklimaat.
Met vijf stelregels biedt de gemeente Zaanstad oplossingen om in het ontwerp van gebouwen rekening te houden de gevolgen van een veranderend klimaat. Daarnaast houden deze regels rekening met het stedenbouwkundige beeld en de architectonische kwaliteit van gebouwen. We vinden het ook belangrijk dat de gebouwde omgeving er goed uitziet.
Toepassing: Er zijn verschillende oplossingen mogelijk om te voldoen aan de stelregels. Een initiatiefnemer is vrij met verschillende voorstellen te komen. Het belangrijkste uitgangspunt is dat de oplossingsrichting niet ten koste gaat van het stedenbouwkundige beeld en de beeldkwaliteit.
Tijdens een piekbui, kán er kortdurend water op straat staan. Dat kan soms wel 20 centimeter zijn. Gebouwen moeten zó zijn ontworpen, dat het water dan niet binnenstroomt. Ook niet als er bijvoorbeeld een auto langsrijdt. Vervolgens moet een ontwerp voor een gebouw voorkomen dat er bij hevige regenbuien water in het gebouw komt. Bijvoorbeeld met een hellingbaan. Hierbij houden we rekening met regels uit het bouwbesluit.
Spuiventilatie is het meest effectief en voorkomt (dure) installaties, die minder mooi zijn voor het stedenbouwkundige beeld. Zoals kiepramen, die ’s nachts open kunnen. Daarnaast zorgt spuiventilatie ook voor een natuurlijke luchtcirculatie.
Voorbeelden voor oplossingen:
- Eenzijdige woningen; schoorsteeneffect door middel van ventilatieroosters in de plint.
- Eengezinswoningen; reguliere spuiventilatie door middel van inbraakbescherming.
Dit komt omdat in stedelijk gebied meer grond verhard is, met tegels en beton. Deze oppervlaktes nemen warmte op en stralen deze weer langzaam uit. Hierdoor is het niet alleen overdag, maar ook in de nacht een stuk warmer.
Om de hitte in de directe omgeving van een woning te beperken, helpt het om rondom de woning verkoelende maatregelen te nemen. Een effectieve manier is om meer groen rondom de woning toe te voegen. Daarnaast zorgt een groene gevel of groen dak ook voor een mooie groene uitstraling van de woning en de buurt.
Een mooi voorbeeld is deze klimbeplanting met constructie op afstand van de muur.
(foto: DELVA Landscape Architecture)
Het glasoppervlakte van een gebouw laat de meeste warmte binnen. Het ontwerp voor de ramen van een gebouw heeft daarom ook invloed op de binnentemperatuur. Er zijn verschillende oplossingen om het ontwerp beter aan te passen aan de zon. Denk aan bouwkundige zonwering met geïntegreerde houten schuifpanelen of een extra diepe negge.
De laatste stelregel gaat over het kiezen voor warmtewerend materiaal in het ontwerp. Dit maakt het mogelijk om een gebouw te ontwerpen met een comfortabel binnenklimaat én ervoor te zorgen dat het gebouw in de zomer niet te warm wordt.
Kies bijvoorbeeld voor houten gevelbekleding of steenstrips.
(foto: Vandersanden)
De beschreven stelregels en voorbeelden kunnen ontwerpers apart toepassen, maar het is ook mogelijk om deze te combineren. Daarnaast zijn er ook vele andere oplossingen op te noemen die voldoen aan de stelregels. Initiatiefnemers kunnen daarom ook altijd zelf met ideeën komen. Het belangrijkste uitgangspunt is dat het ontwerp oplossingen voor klimaatadaptief bouwen biedt die óók bijdragen aan de beeldkwaliteit (uitstraling) van het gebouw en de omgeving.
De stelregels zijn ook heel goed te combineren met de Zaanse Puntensysteem natuurinclusief bouwen die ook op onze website te vinden is.
Voorbeeld van een combinatie: Klimbeplanting toegepast in plint van het gebouw, verder sprake van warmtewerend materiaal.
(foto: Paul de Ruiter architects). Klimbeplanting gebruiken als natuurlijke zonwering (Pfäffikon, Zwitserland)
Bent u een architect, stedenbouwkundige, projectontwikkelaar of andere professional op het gebied van duurzaam bouwen en wilt u meer informatie over klimaatadaptief bouwen? Of gewoon eens met de gemeente in gesprek over dit onderwerp? Dan kunt u contact opnemen via 14 075.